OTAM, ss.71-96, 2008 (Hakemli Üniversite Dergisi)
Özet
XX. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu’nda kaybedilen
savaşlar, elden çıkan topraklar ve bu topraklardan göç etmek zorunda
kalan halk, Anadolu’da nüfusun artmasına sebep olmuş, artan nüfus ve
ihtiyaçlar asayişi bozmuştur. Bu durumda merkeziyetçi yapısını devam
ettirmek isteyen devlet, bazı tedbirler almıştır. Ele alınan konulardan
birisi de hapishaneler olmuştur. Bu dönemde Osmanlı-Alman
yakınlaşması ıslahat programına da yansımıştır. Bu bağlamda Alman
uzmanlara görev verilmesi söz konusu olmuştur. Bu uzmanlardan biri
olan Doktor Polliç Bey Osmanlı hapishaneler ve tevkifhaneler müfettiş-i
umûmîsi olarak atanmış olup, çalışmada onun bu konudaki faaliyetleri
üzerinde durulmuştur. Doktor Polliç Bey, Prusya ile Aydın vilayeti ve
mülhakatındaki hapishanelerin durumunu açıklayan kapsamlı bir rapor
hazırlamıştır. Raporda Prusya’daki hapishanelerin son derece modern
olmasına karşın Aydın vilayeti ve mülhakatındaki hapishanelerde ciddi
sorunlara dikkat çekilmiş ve yeni düzenlemelere ihtiyaç olduğuna vurgu
yapılmıştır. Ayrıca İzmir’e de yeni bir hapishanenin yapılmasının
gerekliliği belirtilerek yeni yapılacak hapishanenin Almanya örneğine göre
inşa edilmesi belirtilmiştir. Bu çalışmamızdan da anlaşılacağı gibi
Almanya’da yargı sistemleri ve hapishaneler alanında modernizasyon
daha erken dönemde başlamış ve hapishaneler mahkûmların yaşayışına
uygun hale getirilmiştir. Osmanlı Devleti’nde de bu konuda çaba
gösterilmiş, fakat bu çabalar iç ve dış gelişmeler nedeniyle başarılı
olamamıştır.