Research Information System
9. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Kongresi, Gazimagusa, Cyprus (Kktc), 5 - 08 April 2018, pp.57-58
Turizm,
çağımıza ait bir sosyo kültürel ve ekonomik faaliyet olarak görülse de çok daha
eskiye dayanan bir başlangıcı ve uzun bir tarihsel süreci mevcuttur. Bu
nedenle, turizm faaliyetlerinin ortaya çıkışı, gelişimi, yayılışı ve
çeşitlenmesi turizm literatüründe; modern öncesi, modern ve postmodern olmak
üzere üç döneme ayrılarak ele alınmaktadır. Bu yüksek lisans tezinde, modern
öncesi ve modern turizm dönemleri; katılan kitle, geçirilen süre, öncelikli
motivasyon kaynağı ve destinasyon seçimi bağlamında irdelenerek postmodern
turizm dönemine kadarki tarihsel süreç aktarılmaya çalışılmıştır. Bu çabanın
ardından, postmodern turizm asıl çalışılmak istenen dönem olarak belirlenmiş,
söz konusu dönemi hazırlayan önemli süreçlerden olan bilgi ve iletişim teknolojileri
üzerinde durulmuş ve bu teknolojilerin turizm endüstrisine ve coğrafyasına olan
yansımalarına yoğunlaşılmıştır.
Kitleselleşme
ve farklılaşma süreçleriyle şekillenen modern dönemden bireyselleşme ve
aynılaşmanın önem kazandığı postmodern turizme geçiş, bilgi ve iletişim
teknolojilerinde meydana gelen gelişmelerle hız kazanmaktadır. Web 1.0’dan Web
2.0’a geçişle ortaya çıkan sosyal medya, ağ toplumu ve paylaşım ekonomisi gibi
kavramlar, seyahatle ilişkili mal ve hizmetlerin üretildiği, paylaşıldığı ve tüketildiği
alanlara dönüşmüştür. Bu dönemle birlikte paylaşım kültürünü benimsemiş ağ
toplumu bireyleri üre-tüketici konumuna yükselerek geleneksel paydaşlar
tarafından üretilen ve dolaşıma sokulan ulaşım, konaklama, yeme-içme ve
aktivite arzını karşılayabilen bir yapıya bürünmüştür. Ağ toplumu ve paylaşım
kültürünün yatay ve dikey yönde yaygınlık kazanması ve manevi kültür öğelerine
duyulan ilginin giderek artması, postmodern turizm faaliyetlerinin küresel
ölçekte gelişimini, çeşitlenmesini ve farklı coğrafyalara hızla yayılmasını sağlamaktadır.
Tezin
amacı, bilgi ve iletişim teknolojilerindeki yeniliklerin postmodern turizm
ağının oluşumu, gelişimi ve yayılmasındaki etkilerini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda
çalışma konusu, paylaşım kültürünün turizmle ilişkili unsurlarından ulaşım,
yeme-içme ve aktivite genelinde ve en büyük ücretsiz oda paylaşım platformu
olan CouchSurfing’in İzmir yansımaları özelinde ele alınmıştır. Nicel (398 anket)
ve nitel (8 görüşme) çalışma kapsamında, çalışmanın temel amacı ve bununla
ilişkili sorgulamalar gerçekleştirilmiş ve ele edilen bulgular, alt başlıklar
halinde verilmiştir.
Alan çalışma neticesinde eğitim seviyesi yüksek Y kuşağı bireylerinin ağırlığını
oluşturduğu, yerel ve turistin konumlarının değiştiği, paylaşım kültürünün
yaşam tarzına dönüştüğü, turizmin kişisel gelişim temelli görüldüğü,
sosyo-kültürel öğelerin birincil motivasyon kaynağı olduğu, akranlar arasında
uzun soluklu ilişkilerin kurulduğu ve seyahatin birleştiriciliğinin ortaya
çıkarıldığı yeni bir turizm ağının varlığı saptanmıştır. Bununla birlikte,
postmodern turizmin konaklama ihtiyacının yerel sakinlerin konutlarında
ücretsiz bir şekilde karşılanması, sürdürülebilir turizmi ve turizmde demokratikleşmeyi
de beraberinde getirmektedir. Ayrıca geleneksel turizm koridorunun dışına
çıkıldığı, konaklama arzının niceliksel-niteliksel olarak arttığı-çeşitlendiği
de bir diğer önemli bulgudur. Örneğin İzmir’de modern turizm endüstrisinin
konaklama arzı, 2017 itibariyle 265 tesis ve 50.486 yatak kapasitesinden
oluşmaktayken, Temmuz 2017’de paylaşım konutlarının sayısı 27.711, yatak
kapasitesi ise 55.442 ile 83.133 arasındadır. Modern ve postmodern turizmin
konaklama arzının mekânsal dağılımı yapıldığında geleneksel konaklamaların deniz-kum-güneş
ve kültürün iç çekirdeği ağırlıklı kıyı-kitle ilişkili destinasyonlarda (%67
diğer, %33 merkez ilçeler), paylaşım konutlarının ise yerel odaklı gerçek yaşam
alanlarında (%92 merkez, %8 diğer ilçeler) yoğunlaştığı tespit edilmiştir.