Research Information System
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, no.6, pp.207-228, 2019 (National Refreed University Journal)
Güney Louisiana bölgesi, on beşinci yüzyıldan itibaren transatlantik sömürgeciliğin beşiği olan
Karayipler’den aldığı Akdeniz, Afrika ve Latin Amerika kültürlerinin kavşak noktası olmuştur. Bölge,
Fransız ve İspanyol sömürgeciliğinden miras Katolik-Kreole kültürüne özgü toplumsal
tabakalaşması, yerel kimliğinde barındırmakta olduğu çeşitli inanışların ve ırkların melezliği ile
günümüz Amerika Birleşik Devletleri’nin özel bir kültürel yöresidir. Güney Louisiana, 1803’ten
itibaren Amerika Birleşik Devletleri sınırlarına dâhil edildikten sonra Anglo-Protestan Amerikan
kimliğinin hâkimiyet alanına girmiştir. İç Savaş öncesi köleciliğe dayalı tarımsal üretimi, katı
toplumsal sınıfları, seçkinci siyasi yapısı ve köleci toplumsal yapısının yarattığı ırk ayrımcılığı
sebebiyle diğer Güney eyaletleri ile ortak özellikler taşımaktadır. Bununla birlikte, Güney Louisiana,
önceki Fransız ve İspanyol sömürgeciliğine özgü Katolik-Kreole kültürel mirası ile günümüz
Louisiana eyaleti sınırları içinde bile marjinal bir yerel kimlik olarak varlığını sürdürmektedir.
Portekizce “yerli” anlamındaki criulo kelimesinden türetilmiş olan Kreole tanımı ilk olarak on altıncı
yüzyılda Yeni Dünya’daki ikinci nesil Avrupalı sömürgeci yerleşimci nüfus için kullanılmıştır. Bu
bağlamda, yeni sömürgeci nüfusun Avrupa’daki hanedan anakent kültürlerinden uzaklığını ifade
eden Kreole tanımı sömürgelerde gözlemlenen potansiyel siyasi bir tehdidin de temsili olmuştur.
Daha sonraları Yeni Dünya sömürgelerinde başlayan transatlantik kölecilik ile birlikte Kreole tanımı,
Afrika’dan Amerika’ya getirilen Afrikalı köleler ile Amerika’da doğan ikinci nesil köleler arasındaki
hiyerarşiyi belirlemek için kullanmıştır. Zaman içinde Güney ve Orta Amerika’nın sömürgeci köleci
toplum yapısının doğurduğu Avrupalı, Afrikalı ve Yerli Amerikalıların bir arada yaşam biçimi, Kreole
tanımını hem ırksal hem kültürel bağlamda bir melezlik kavramına dönüştürmüştür. Böylece Kreole
kavramı, günümüz Güney Louisiana’daki yerel inanışlar, kimlikler ve yerel bellek ile bütün, özgün bir
kültürel öge olarak, bu yörenin, Amerika Birleşik Devletleri’nin ana akım siyasi erki ve toplumsal
kimliğinin hâkimiyet alanına karşı direnç göstermesine olanak sağlamıştır. Bu çalışmada, Jewel
Parker Rhodes’un Voodoo Dreams (1993) adlı romanı ve Mona Lisa Saloy’un Red Beans and Ricely
Yours (2005) adlı şiir kitabında Güney Louisiana Kreole inanışları, kimlik algısı ve yerel bellek
unsurları incelenecektir.
Anahtar kelimeler: Güney Louisiana, Kreole, Anglo-Amerikan, sömürgecilik, transatlantik
kölecilik.